Kliknij tutaj --> 🌌 dawna opłata od ziemi

4 353. REKLAMA. Z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) zwolniony będzie zakup ziemi rolnej, który prowadzi do utworzenia gospodarstwa o powierzchni co najmniej 11 hektarów albo powiększenia gospodarstwa, mającego co najmniej 11 hektarów. Jak właściwie rozumieć ten przepis wyjaśniamy w poniższym artykule. czynsz dzierżawny, opłata za dzierżawę: DZIERŻAWCA: użytkownik (za opłatą) czyjegoś majątku: abonament: opłata z góry za abonowanie: kominowe: przestarz. opłata za czyszczenie kominów: czynsz: stała opłata za lokal mieszkaniowy: rogatkowe: dawna opłata za wjazd do miasta: kopytkowe: opłata za przepędzenie bydła przez rogatki Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR) przyjęła zasadę, iż czynsz dzierżawny ziemi uiszczany jest w dwóch ratach: do 30 września (lub 31 października) za I półrocze danego roku oraz do 28 lutego za II półrocze. Czynsz dzierżawny ziemi pobiera się od: Użytków rolnych; Budynków i budowli; Obiektu stawowego typu pstrągowego; Opłata deszczowa funkcjonuje w Polsce od 2018 r., a mimo to wielu właścicieli działek nie wie, że powinni ją płacić. W 2023 r. te osoby mogą przeżyć nieprzyjemne zaskoczenie, gdyż Po zniszczeniu miasta przez trzęsienie ziemi w 518 r., do budowy Justinijana Prima wykorzystano cały materiał budowlany (można zobaczyć prawie wszystkie siedziby rzymskiego teatru znajdujące się w Twierdzy Kale). Co ciekawe, mimo że trzęsienie ziemi było bardzo silne i całkowicie zniszczyło Skupi, nie było prawie żadnych ofiar. Site De Rencontre Le Beguin Avis. krzyżówka - dawny podrzędny bar  » dawny podrzędny bar Wyszukiwarka haseł do krzyżówek Określenie Liter Określenie posiada 1 hasło szynk Powiązane określenia podrzędny bar z trunkami Podobne określenia barwnik lub szminka (dawniej) Ostatnio dodane hasła wachlarz gejszy ostry czubek strój maskaradowy znawca ludzkiego ciała stanowisko ministra organiczny rodnik kwasowy kometka lub szachy ... Garbo, szwedzka gwiazda piękny wierzchowiec kurtka polarnika Szablon:Infoboks Lwia Ziemia to miejsce które zamieszkują Lwioziemcy. Jest miejscem pełnym zieleni, mieszkają tam także zwierzęta roślinożerne które są pokarmem dla lwów oraz kilku innych gatunków drapieżników. Nad Lwią Ziemią władzę sprawuje król i/lub królowa. Ważne Miejsca ☀ Lwia Skała ☀ Lwia Skała miejsce gdzie sypiają Lwioziemcy jak i rodzina królewska. Lwioziemska rzeka ☀ Rzeka Zuberi ☀ Życiodajna rzeka zasilająca Lwią Ziemię w wodę. ☀ Sawanna ☀ Sawanna jest miejscem gdzie Lwioziemcy polują na zwierzynę. Jest to "morze trawy", rosną tam też akacje. Znajduje się tam wodopój. ☀ Wodopój ☀ Zbiornik wodny. Zwierzęta wszystkich gatunków przychodzą do niego, aby ugasić swoje pragnienie. ☀ Wąwóz ☀ Suchy kanion, w którym zginął Mufasa. Zalany wodą stał się także miejscem śmierci Nuki i Ziry. ☀ Pięć Skał ☀ Pięć jajokształtnych skał ułożonych tak, jakby były w wielkim gnieździe. Dają jedyny cień na kilometry dookoła. ☀ Kilimandżaro ☀ Wysoka góra o szczycie pokrytym śniegiem, widoczna w piosenkach "Krąg Życia", "Duch żyje w nas" oraz "Upendi". ☀ Zuluski Wodospad ☀ Wodospad na Lwiej Ziemi, który pojawia się w opowiadaniu How True, Zazu?. ☀ Wielkie Źródła ☀ Dom hipopotamów na Lwiej Ziemi. Jest to rozległe jezioro, w którym nie brakuje ryb. ☀ Jezioro Matope ☀ Jezioro zamieszkane przez stado krokodyli. Według tradycji nad nim odbywa się Mashindano. ☀ Jezioro Kaziwa ☀ Olbrzymie jezioro otoczone głazami, które wylało w czasie powodzi. ☀ Las Ukuni ☀ Teren na Lwiej Ziemi porośnięty akacjami i ciernistymi krzewami. Zamieszkują go różne zwierzęta, góralki. ☀ Wodospad Hakuna Matata ☀ Wodospad w gęstej dżungli. Jest to dom Timona, Pumby i Bungi. Historia Panowanie Pierwszego Króla Trzęsienie ziemi Gdy Joe podaje się za dawnego króla, dwie papugi twierdzą, że wiedzą wszystko o jego panowaniu. Mówią o trzęsieniu ziemi, które miało miejsce za panowania pierwszego króla. Inwazja hien Rozmowa ptaków ujawnia także, że w okresie rządów tego króla miała miejsce inwazja hien. Można przypuszczać, że były to początki klanu hien, który później został sprowadzony przez Skazę na Lwią Ziemię. Odkrycie Cmentarzyska Słoni Król był znany z tego, że odkrył Cmentarzysko Słoni, choć nie wiadomo, czy zrobił to przed, czy po pokonaniu hien. Panowanie Mohatu Pierwsza Susza W czasach panowania Mohatu na Lwiej Ziemi nastaje straszliwa susza. Początkowo władca stara się uspokoić zwierzęta oszczędzając wodę, ale Samolubny Lew pił wodę nie dopuszczając innych, więc Mohatu był zmuszony znaleźć inne źródło wody. Znalazł je w dżungli i służyło ono za tymczasowy wodopój aż do zakończenia suszy. Śmierć króla W pewien zimowy wieczór król umiera ze starości, co jest rzadką przyczyną śmierci lwów. Poruszeni i zagubieni po jego śmierci mieszkańcy Lwiej Ziemi wznowili walki między sobą, lecz wtedy na niebie pojawiła się wyjątkowo jasna i duża gwiazda - znak opieki Mohatu. Panowanie Ahadiego i Uru Pierwszy atak armii mrówek Mufasa wspomina o ataku mrówek, który miał miejsce przed jego czasami. Prawdopodobnie działo się to za panowania Ahadiego, ponieważ to on opowiedział tą historię Mufasie. Druga Susza Podobnie jak Mohatu, Ahadi doświadcza okropnej suszy w czasach swojego panowania. Podczas gdy królowa Uru wyruszyła w poszukiwaniu nowego źródła wody, Ahadi został by pilnować porządku w królestwie. W końcu, Uru znalazła jezioro na zachodnim skraju Lwiej Ziemi, czym uratowała życie wielu zwierzętom. Wprowadzenie tytułu majordomusa i doradcy Pogrążony w chaosie suszy, Ahadi zdaje sobie sprawę, że musi znaleźć doradcę i majordomusa, aby ci pomagali mu w potrzebie. Rafiki i Zuzu zostali wybrani do tych ról jako pierwsi, a ta tradycja trwa nadal. Panowanie Mufasy i Sarabi Drugi atak armii mrówek Tak samo jak jego ojciec, Mufasa musi zmagać się z armią mrówek na Lwiej Ziemi. Z pomocą Zazu i drużyny lojalnych zwierząt udaje mu się zrzucić kilka skał z wodospadu i utopić zbliżającą się armię zabójczych owadów. Prezentacja Simby Po narodzinach Simby została zorganizowana prezentacja na jego cześć. Podczas uroczystości mały książę zostaje namaszczony i wszystkie zwierzęta z Lwiej Ziemi oddają mu pokłon. Śmierć króla Podstępny Skaza obmyśla plan zabicia swojego brata Mufasy. Korzystając ze sprzymierzonych hien, powoduje paniczną ucieczkę antylop gnu przez wąwóz, do którego zwabił wcześniej Simbę. Nie zważając na zagrożenie, Mufasa ratuje lwiątko i wspina się na stromy klif, lecz zostaje zrzucony przez swojego brata. Stratowany przez antylopy Mufasa ginie, a Simba zostaje zmuszony przez Skazę do ucieczki z Lwiej Ziemi. Panowanie Skazy Inwazja hien Po śmierci Mufasy Skaza okłamuje stado, że Simba zginął i "z ciężkim sercem" wstępuje na tron. Jednocześnie zaprasza klan hien z Cmentarzyska Słoni na Lwią Ziemię, odrzucając wszystkie prawa, których przestrzegał jego brat. Trzecia Susza oraz Głód Z powodu nadmiernych polowań hien Lwia Ziemia popada w ruinę. Zwierzyna uciekła, uderzyła też kolejna susza. Urodzajna ziemia zamieniła się w szare, suche cmentarzysko. Skaza jednak nic z tym nie robił i nie zgadzał się na odejście stamtąd, czego chciała Sarabi. Bitwa na Lwiej Skale Simba, będący wtedy już dorosłym lwem, żąda by Skaza zwrócił mu tron. Po zmuszeniu Simby do przyznania się, że to on odpowiada za śmierć swojego ojca, Skaza zapędza go na szczyt Lwiej Skały i próbuje zrzucić. Popełnia jednak poważny błąd, przyznając się że naprawdę to on zabił Mufasę. Napędzany wściekłością młody lew rzuca się do walki i zrzuca stryja z Lwiej Skały. Śmierć króla Chociaż Skaza przeżył upadek z Lwiej Skały, u jej podnóża spotkał hieny, które czuły się przez niego zdradzone. Rozwścieczone i podsycane przez głód, rzuciły się na swojego przywódcę i zjadły go żywcem, wśród płomieni otaczających Lwią Skałę. Panowanie Simby Koronacja Simby Po bitwie na Lwiej Skale pada deszcz, gasząc ogień i oczyszczając ziemię. Simba wspina się na Lwią Skałę i głośno ryczy. Lwice odpowiadają mu rykiem, tym samym akceptując go jako króla. Wygnanie Ziry Po objęciu tronu Simba wygania z Lwiej Ziemi byłą królową Zirę, jej dzieci oraz lojalne jej lwice, ponieważ one nie uznają nowego króla, nadal będąc wierne Skazie. Buntowniczki miały odtąd mieszkać na Złej Ziemi i zwać się Wyrzutkami. Prezentacja Kiary Simba i Nala mają córkę o imieniu Kiara, która zostaje przedstawiona zwierzętom jako przyszła królowa Lwiej Ziemi. Pierwsze polowanie Kiary Po osiągnięciu dorosłości Kiara wyrusza na swoje pierwsze samodzielne polowanie. Nagle zostaje otoczona pożarem wywołanym przez Nukę i Vitani. Gdy Kovu uratował Kiarę z płomieni z nakazu matki, Simba niechętnie przyjmuje go do stada. Zasadzka Ziry Kiedy Simba opuszcza Lwią Skałę razem z Kovu, zostaje zaatakowany przez Zirę i jej zwolenniczki. Podczas zasadzki ginie przygnieciony stosem kłód Nuka, a rannemu Simbie udaje się uciec. Rozgniewana Zira robi bliznę Kovu, obwiniając go o zdradę. Młody lew ucieka, lecz Zira pozwala mu odejść i nakłania stado do wojny z Lwioziemcami. Wygnanie Kovu Simba myśli, że Kovu specjalnie zaprowadził go w zasadzkę Ziry i uważa go za zdrajcę. Z tego powodu skazuje go na wygnanie. Zwierzęta z Lwiej Ziemi razem pomagają wypędzić lwa, podczas gdy Kiara patrzy na to z przerażeniem. Bitwa dwóch stad Simba zabrania Kiarze opuszczać Lwiej Skały bez eskorty, lecz lwica nie słucha go i wyrusza na poszukiwanie Kovu. Rozwścieczona Zira prowadzi swoje lwice na wojnę przeciwko Lwioziemcom. Walka stad zostaje przerwana przez Kiarę i Kovu, choć Zira nie zwraca na to uwagi i podejmuje ostatnią rozpaczliwą próbę zabicia Simby. W ostatniej chwili Kiara odpycha mściwą lwicę i obie staczają się po stromym klifie. Kiara ratuje się i chce pomóc Zirze, lecz ona odmawia pomocy i wpada do rzeki. Ślub Kovu i Kiary Po zjednoczeniu Złoziemców i Lwioziemców odbywa się ceremonia zaślubin Kiary i Kovu. Młodzi ryczą ze szczytu Lwiej Skały razem z Nalą i Simbą. Prawa Zakaz używania imienia Mufasy (rządy Skazy) Znasz prawo! Nie waż się wymawiać tego imienia w mojej obecności! Ja jestem królem! —Skaza do Zazu W pewnym momencie swojego panowania Skaza ustanowił zakaz wypowiadania imienia Mufasy w jego obecności. Prawdopodobnie nie chciał, by stado porównywało go do nieżyjącego brata. To prawo zostało zniesione po śmierci Skazy, gdy Simba przejął tron. Kara za powrót Wyrzutków na Lwią Ziemię (rządy Simby) Simba: Wiesz, jaka kara grozi za powrót na Lwią Ziemię! Zira: Ale to dziecko nie! Rozumiem... skoro musisz mieć ofiarę, proszę. —Simba do Ziry o Kovu Po wygnaniu Ziry, jej dzieci i zwolenniczek z Lwiej Ziemi, Simba wprowadza prawo które uniemożliwia im powrót z wygnania. Każdy Wyrzutek znaleziony na Lwiej Ziemi musi zapłacić za to życiem. Kovu złamał to prawo jako lwiątko, lecz Simba go oszczędził - albo dlatego, że był zbyt miękki, albo z powodu obecności jego małej córki Kiary. Prawo to przestało istnieć, gdy oba stada ponownie się zjednoczyły. Królewski protokół, spłacanie długów (od rządów Mufasy) Zazu: Hmm, tak panie, jesteśmy jego dłużnikami. A królewski protokół nakazuje płacić długi. Choć w tym wypadku może zechcesz zrobić wyjątek? Simba: Hmmm... (patrzy na Kovu) Będę posłuszny prawu mojego ojca. Na razie nie chcę cię osądzać. Okaże się, kim jesteś. —Zazu i Simba Według majordomusa Zazu wszystkie długi muszą być w jakiś sposób spłacone (można zrobić wyjątek). Simba mówi, że to prawo jego ojca. Zakaz kłusownictwa (od dawna) Och, kiedy dorośniesz, mój paniczu i zostaniesz królem, będziesz mógł ścigać tych wstrętnych kłusowników od świtu aż do zmierzchu. —Zazu do młodego Simby Chcieliście zabić dla zabawy. To jest zabronione na Lwiej Ziemi. Teraz idźcie! — Ahadi broni Rafikiego przed hienami Nie wiadomo, kto wprowadził to prawo, lecz Ahadi, Mufasa i Simba respektują je. Nikomu nie wolno polować bez potrzeby, a zwierzęta spoza Lwiej Ziemi mają ogólny zakaz polowania na tym terytorium. Zakaz wstępu hien na Lwią Ziemię (od rządów Ahadiego lub Mufasy) Panie! Hieny! Na Lwiej Ziemi! —Zazu do Mufasy W książce A Tale of Two Brothers hieny zdają się być tolerowane na Lwiej Ziemi. Widocznie Ahadi wygnał ich po zakończeniu tej historii. Mógł to także zrobić Mufasa. Prawo do życia hien na Lwiej Ziemi (rządy Skazy) Ale dźwignijmy się z popiołów, by powitać nadchodzący dziś świt nowej ery, w której lew i hiena budować będą wspaniałą, świetlaną przyszłość! —Skaza obejmując tron Po śmierci Mufasy Skaza sprasza klan hien na Lwią Ziemię i pozwala tam im żyć. Prawo picia w czasie suszy (rządy Mohatu) Gdy na Lwiej Ziemi nastała susza, król Mohatu ustanowił prawo dotyczące ilości wody, którą mogło wypić każde zwierzę. Samolubny Lew łamał je, pijąc tyle wody, ile chciał i zmuszając inne zwierzęta do czekania. Zamiast egzekwować prawo, Mohatu szuka i znajduje pokojową alternatywę. Zaręczyny w dzieciństwie (od dawna) Simba: Przecież to jest moja przyjaciółka! Nala: Tak, nie ożenię się z nim. Zazu: Przykro mi, że czeka was taka czarna przyszłość, ale nie ma innego wyjścia. Ta tradycja trwa od pokoleń! Simba: Jak zostanę królem, to się z tym skończy! —Zazu i lwiątka o zaręczynach Nie wiadomo, kto ustanowił to prawo wiele pokoleń temu. Według Zazu sprawa małżeństwa króla jest ustalana w jego dzieciństwie przez rodziców. Jako lwiątko Simba twierdził że zniesie to prawo, ale nie wiadomo, czy w końcu zrobił to, czy nie. Wydaje się, że tak, bo żadne z jego dzieci nie miało aranżowanych zaręczyn. Śląsk, Tychy Warsztaty od 5 lat od 12 marca do 25 czerwca 2016Wpis archiwalny godz. 15:00 „Od myszy do cesarza wszyscy żyją z gospodarza” Rok gospodarski na ziemi pszczyńskiej wystawa w Muzeum Miejskim w Tychach Dawna Młótownia ul. Katowicka 9 13 grudnia 2015 – 25 czerwca 2016 Godziny zwiedzania: Wtorek – – Środa – – Czwartek – – Piątek, sobota – – Niedziela, poniedziałek – nieczynne Wystawa prezentuje dawny i współczesny roczny cykl prac gospodarskich oraz przemiany zachodzące na przestrzeni ostatnich stu lat w gospodarstwach rolnych na obszarze historycznej ziemi pszczyńskiej. Autor wystawy: Agnieszka Szymula Aranżacja: Łukasz Błażejewski Autor zdjęć: Tomasz Liboska Wydarzenia towarzyszące 4 marca 2016 (piątek), godz. SPOTKANIE Chleb dawniej i dzisiaj Spotkanie z Henrykiem Kondzielnikiem, właścicielem istniejącej od 1932 roku piekarni w Jankowicach, który opowie, jak upiec prawdziwy chleb. Prelekcja połączona z degustacją. 5 marca 2016 (sobota), godz. WARSZTATY Pachnąca wystawa. Muzealny świat zapachów Uczestnicy zajęć będą mieli okazję poczuć zapach słomy i siana. Spróbują także rozpoznać po aromacie zioła, warzywa i owoce. Dowiedzą się również, jak odróżnić różne rodzaje zbóż. Warsztaty dla dzieci od lat 5 do 16 Prowadzenie: Iga Fedak 12 marca 2016 (sobota), godz. SPOTKANIE Postacie nadprzyrodzone w świecie dawnej wsi z terenu ziemi pszczyńskiej Prezentacja multimedialna przybliżająca postacie ze świata ludowych wierzeń takie jak: Połednice, Skrzotki i Jaroszki, Zielorze i Zielarki oraz Owczorze, Czarownice, Chmurnicy, Diobły, Duchy i Straszki, Meluzyny, Nocnice (Świtudeptu), Świetla, Utopce. Prowadzenie: Wiktor Nyga 17 marca 2016 (czwartek), godz. SLIDESHOW Pokaz zdjęć wykonanych w czasie warsztatów fotograficznych dokumentujących współczesne gospodarstwa rolne na obszarze historycznej ziemi pszczyńskiej. Slideshow zdjęć autorstwa uczniów klas o specjalności fotograf/fototechnik Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących nr 3 im. E. Abramowskiego w Katowicach pod kierunkiem nauczyciela przedmiotów fotograficznych Artura Solowskiego. 19 marca 2016 (sobota), godz. OPROWADZANIE PO WYSTAWIE Tropem narzędzi i maszyn rolniczych W trakcie oprowadzania po wystawie uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z historią i nazewnictwem maszyn rolniczych prezentowanych na ekspozycji. Gośćmi specjalnymi będą Maria i Tadeusz Żyłowie z Jankowic, właściciele Prywatnej Kolekcji Zabytkowego Sprzętu Domowego i Narzędzi Rolniczych oraz Broni Historycznej. Prowadzenie: Agnieszka Szymula 2 kwietnia 2016 (sobota), godz. WARSZTATY Warsztaty tańców śląskich Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję nauczyć się śląskich tańców ludowych. Taniec był ważnym elementem życia wsi. Mimo, że towarzyszył on lokalnej społeczności nie przy pracy, a w czasie od niej wolnym, był koniecznym ogniwem spajającym cykl prac gospodarskich – dzięki niemu można było nie tylko odpocząć, ale także świętować koniec kolejnych ważnych etapów pracy. Prowadzenie: Iga Fedak 9 kwietnia 2016 (sobota), godz. SPOTKANIE Każdy ma swojego ptoka - ludzie z pasją Gośćmi spotkania będą: Łukasz Piekorz z Lędzin, hodowca drobiu ozdobnego Jakub Wójcik z Lędzin, hodowca zwierząt Joanna Drob z Tychów-Jaroszowic, hodowca kur niosek Jadwiga i Kazimierz Wiśniowscy z Bierunia, pszczelarze 23 kwietnia 2016 (sobota), godz. POKAZ FILMOWY Śląskie skarby z Kamojówki (Premiera) Film zrealizowany został na zlecenie Fundacji Kamojowej w 2016 roku. Razem z założycielem Muzeum Regionalnego „Kamojówka” w Suszcu, Fryderykiem Szenderą, wędrujemy po zgromadzonych w nim eksponatach. Zwiedzamy kuźnię, drewnianą stodołę, poznajemy narzędzia, jakimi dawniej pracowano na wsi pszczyńskiej. Zobaczymy też piękne suszczanki w strojach regionalnych z kolekcji Marii Szendery. Po projekcji odbędzie się spotkanie z bohaterami filmu: Państwem Marią i Fryderykiem Szenderami z Suszca, Waldemarem Szenderą z Fundacji Kamojowej oraz twórcami filmu: Grzegorzem Sztolerem (reżyseria), Sławomirem Dąbrowskim (zdjęcia, montaż) i Joanną Dąbrowską (dokumentacja fotograficzna). 12 maja 2016 (czwartek), godz. SPOTKANIE Atrakcje przyrodnicze ziemi pszczyńskiej Spotkanie z biologiem, dr Waldemarem Szenderą z Suszca 14 maja 2016 (sobota), godz. OPROWADZANIE PO WYSTAWIE Oprowadzanie ze Stworokami W trakcie oprowadzania po wystawie uczestnicy będą mieli okazję wysłuchać opowieści o postaciach ze świata nadzmysłowego, m .in. o żeńskim demonie powiązanym z polnymi terenami czyli „Połednicą”. Ponadto każdy będzie mógł poznać regionalne nazwy rolniczego sprzętu. Prowadzenie: Wiktor Nyga 21 maja 2016 (sobota) WYCIECZKA Suszec - Mikołów Uczestnicy wycieczki będą mieli okazję zwiedzić Muzeum Regionalne Kamojówka w Suszcu oraz Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie. 4 czerwca 2016 (sobota), godz. POKAZ FILMOWY Pokaz filmu dokumentalnego będącego rejestracją audiowizualną kilku wywiadów etnograficznych dotyczących tematyki wystawy „Rok gospodarski na ziemi pszczyńskiej”. Po projekcji odbędzie się spotkanie z bohaterami filmu oraz jego twórcami: Wiktorem Nygą i Gracjanem Zającem. 11 czerwca 2016 (sobota), godz. OPROWADZANIE PO WYSTAWIE Przez rok gospodarski z muzyką i tańcem Podczas oprowadzania po wystawie uczestnicy będą mieli okazję przekonać się o tym, jaką rolę odgrywało wspólne śpiewanie i muzykowanie w różnych momentach roku gospodarskiego oraz o tym, jak modernizacja i mechanizacja wsi i rolnictwa wpłynęły na tradycyjną kulturę muzyczną i taneczną na ziemi pszczyńskiej. Prowadzenie: Iga Fedak 18 czerwca 2016 (sobota) WYCIECZKA Jankowice – Goczałkowice-Zdrój Uczestnicy wycieczki będą mieli okazję obejrzeć Prywatną Kolekcję Zabytkowego Sprzętu Domowego i Narzędzi Rolniczych oraz Broni Historycznej Marii i Tadeusza Żyłów z Jankowic, a także zwiedzić Ogrody KAPIAS w Goczałkowicach-Zdroju. 25 czerwca 2016 (sobota), godz. KONCERT Występ Regionalnego Zespołu Śpiewaczego Radostowianki z Radostowic. Zespół zaprezentuje pieśni ludowe z obszaru historycznej ziemi pszczyńskiej. Na wystawę oraz na wydarzenia towarzyszące (poza wycieczkami) wstęp jest bezpłatny. Informacje o cenie wycieczek znajdują się na stronie internetowej Muzeum. Istnieje możliwość zamówienia dodatkowych płatnych zajęć na wystawie dla grup zorganizowanych. Warsztaty Pachnąca wystawa. Muzealny świat zapachów Warsztaty dla dzieci od lat 5 do 16 Uczestnicy zajęć będą mieli okazję poczuć zapach słomy i siana. Spróbują także rozpoznać po aromacie zioła, warzywa i owoce. Dowiedzą się również, jak odróżnić różne rodzaje zbóż. Prowadzenie: Iga Fedak, Agnieszka Szymula Bez pracy nie ma kołaczy. Muzealny świat przysłów Warsztaty dla młodzieży od lat 9 do 16 Uczestnicy zajęć dowiedzą się, jakie jest znaczenie przysłów. Wcielą się w rolę meteorologów - nauczą się na podstawie zjawisk przyrodniczych i zachowań zwierząt przewidywać pogodę na kolejne dni i miesiące roku. Prowadzenie: Iga Fedak, Agnieszka Szymula Oprowadzanie po wystawie Wystawę można zwiedzić w towarzystwie przewodnika Opłata za warsztaty wynosi 25 zł od grupy (przedszkola) i 50 zł od grupy (szkoły) Opłata za zwiedzanie z przewodnikiem wynosi 1 zł od osoby (przedszkola) i 2 zł od osoby (szkoły) Grupy mogą liczyć do 25 osób, maksymalnie do 32 osób, jeśli tylu uczniów liczy jedna klasa. Prosimy o ustalanie terminu warsztatów z wyprzedzeniem minimum tygodnia. Szczegółowych informacji o wystawie i wydarzeniach towarzyszących udziela: Agnieszka Szymula, Dział Etnologii Muzeum Miejskiego w Tychach tel. 32 327 18 20-22 w. 24; e-mail: @ Zapisy na warsztaty i oprowadzanie prowadzi: Aleksandra Wawrzynowicz tel. 32 327 18 23; e-mail: @ Organizator zastrzega sobie prawo do zmiany programu. Aktualne informacje o wszystkich wydarzeniach dostępne są na stronie internetowej: Organizator: Muzeum Miejskie w Tychach 43-100 Tychy, Plac Wolności 1 tel.: 032 327 18 20 22 Według obecnych ustaleń najstarszą wsią w gm. Tłuszcz jest Jasienica położona wzdłuż południowo-zachodniego brzegu Jasionki (Jasienicy, Jasieńki – obecnie zwanej rzeką Cienką). Nie wiadomo, kiedy powstała ta osada, ale w 1414-1415 r. pojawiła się pierwsza pisemna wzmianka o tej miejscowości, leżącej wówczas w ziemi warszawskiej Księstwa Mazowieckiego. Starszą miejscowością w okolicy był w tym czasie zapewne Klembów, siedziba pierwszej w parafii w tych okolicach (wzmiankowana w 1357 r. erygowana musiała być znacznie wcześniej). Część wsi istniejących na terenie współczesnej gm. Tłuszcz zapewne istniała już w tym czasie, ale nie zachowały się dowody świadczące o ich starszym niż XV-wiecznym rodowodzie. Sam Tłuszcz wymieniono po raz pierwszy w 1477 roku. Działo się to za Janusza I Starszego Janusz I StarszyW Archiwum Głównym Akt Dawnych w zbiorze „Metryka Koronna” przechowywane są „Regesty zapisek najstarszego rejestru kancelarii ks. Janusza I” z lat 1414-26. Mowa tu o księciu Januszu I Starszym, sojuszniku króla Władysława Jagiełły pod Grunwaldem (wszak Mazowszanie stawali wówczas nie pod polskimi, a pod własnymi chorągwiami). Tenże Janusz I, wybitny mazowiecki władca, który zastał Mazowsze drewniane, a zostawił murowane (wzniósł zamki w Liwie i Ciechanowie) i przeniósł stolicę książęcą z Czerska do Warszawy (on także wzniósł murowany zamek książęcy, który — później rozbudowany — dziś znamy jako… Zamek Królewski w Warszawie!), nadał prawa miejskie 24 miejscowościom i wydatnie przyczynił się do rozwoju osadnictwa we wschodniej części Mazowsza. Dotyczyło to nie tylko północno-wschodnich rubieży w ziemi łomżyńskiej, ale także w naszych okolicach, gdzie Mazowsze kończyło się na wschodzie niewiele dalej niż sięga dziś powiat wołomiński, bo na rzece Liwiec… Według wszelkich ustaleń osadnictwo epoki Januszowej w naszych stronach brało swój początek w ziemi czerskiej, o czym świadczą liczne zapisy źródłowe. Z Sękocina, Pruszkowa i Targowego Właśnie z okresu panowania najwybitniejszego z książąt mazowieckich zachowała się najstarsza znana wzmianka o Jasienicy. W kancelarii książęcej, niczym u notariusza, zapisano w 1414 r., że oto Anna, córka Dadźboga z Sękocina w pow. warszawskim, żona Jana z Dmosina w pow. rawskim, sprzedała swoje działy w Jasiency (w ziemi warszawskiej) i Klembowie (pow. kamieniecki ziemi nurskiej) — odziedziczone po zmarłym Jakuszu ze Słomina (ziemia warszawska) — Wawrzyńcowi z Targowego (Targowe Wielkie — okolice dzisiejszej ul. Targowej w Warszawie), wojskiemu warszawskiemu, za cenę 15 kop groszy praskich. W dokumentach kancelarii ks. Janusza zachowały się wzmianki o kolejnych transakcjach dotyczących Jasienicy. Mikołaj z Kraszewa (ob. Kraszew Stary w gm. Klembów) w 1417 r. sprzedał swoje działy w Jasienicy Święszkowi (Świętosławowi) z Pruszkowa za 40 kop groszy praskich. Ten sam Święszek w 1418 r. nabył kolejną część Jasienicy od Dadźboga z Pęcic (zapewne ten sam wcześniej wymieniany jako de Sankoczino z Sękocina) za 30 kop gr praskich. Niektórzy publicyści błędnie piszą o „udziałach” we wsi, tak jakby chodziło o procentowe udziały we współczesnym przedsiębiorstwie. Tymczasem działy (od: podział, dzielenie) to części wsi, poszczególne majątki czy gospodarstwa. Pierzchałowie — bartnictwo i łowy Wymieniony wyżej Święszek / Świętosław z Pruszkowa pieczętował się herbem Pierzchała (Kolumna, Roch). W roku 1430, już za panowania Bolesława IV, Mikołaj i Jan z Umiastowa (pow. błoński) sprzedali część swojej ojcowizny bratu Piotrowi h. Pierzchała. Zapewne wszyscy trzej byli synami Święszka. Co ciekawe, transakcja z 1430 r. mówi o barciach i prawie łowów, co daje nam jako taki obraz gospodarczy omawianego okresu. Poza gospodarką typową rolną trzymano w lasach barcie stanowiące poważny dochód w XV wieku. Dla samej Jasienicy zachowało się niemało dokumentów z okresu od Księstwa Mazowieckiego aż do rozbiorów, zwłaszcza jeśli chodzi o transakcje majątkowe i sprzedaż dóbr jasienickich w części lub całości. W 1469 r. bracia Jan, Sasin i Andrzej z Pruszkowa (też potomkowie lub krewni Święszka h. Pierzchała) dokonali podziału dóbr, w wyniku których część Jasienicy przypadła Sasinowi (to w Średniowieczu dość popularne imię!), miał on jednak płacić bratu Andrzejowi 12 rączek miodu rocznie ze swoich barci w Jasienicy. Trzy lata później Sasin dokupił kolejną część Jasienicy od kolejnego ze swoich braci — Piotra. Historie kryminalne W 1475 r. Bartłomiej z Jasienicy oskarża plebana z Wyszkowa o… włamanie do komody i kradzież 2 książek (wartych wtedy fortunę) oraz 2 kopy groszy praskich. W wieku XV i XVI miała miejsce cała seria transakcji, w których poszczególne części wsi zmieniały właścicieli, były dzierżawione, zastawiane etc. Mowa jest też często o procesach za kradzieże! W tym samym 1475 r. jest spór między plebanami z Klembowa i Niegowa co do dziesięciny z części wsi Jasienica z ról kmiecych należących do parafii niegowskiej. Były to zatem dobra w części kościelne, uprawiane przez kmieci. Kolejną historią „kryminalną” jest kradzież (?) z dóbr po zmarłym mężu przez wdowę, która ponownie wyszła za mąż. Oto w 1524 r. Ewa, wdowa po Mikołaju Sobikowskim (z Sobikowa i Jasienicy) żona Piotra Garbatki z Garbatek (ob. Garbatka pow. kozienicki), świadczy, że… „nie zajęła 40 szt. bydła rogatego, 20 świń, 40 owiec, 40 pni pszczół i 20 kobył […] z dóbr Jasienica i Sobikowo, przyprowadzając je do Garbatek […| oskarżona o wyrąb 6 kóp sosen i dębów […] z dóbr Jasienica na budową w Garbatkach oraz o wypalenie i sprzedaż 20 łasztów smoły”. Kłębowscy z Klembowa Właściciele Pruszkowa (ob. miasto) dali początek ww. rodowi Pruszkowskich, z kolei potomkowie owego Święszka dali zapewne początek rodowi Kłębowskich v. Kłembowskich, którzy nazwisko wzięli od swojej siedziby w Klembowie. Świadczy o tym ponowne pojawienie się na tym terenie nieczęsto spotykanego herbu Pierzchała w kolejnym stuleciu. Gdyby pojawił się inny herb, domyślalibyśmy się transakcji bądź mariażu, a tak mamy dziedziczenie w linii prostej po mieczu. Dosłownie po mieczu, bo Januszowe nadania ziemskie były zwykle związane ze służbą rycerską. Kto wie, czy nie miało ono związku z zasługami danego rycerza w niedawno zakończonej wojnie z zakonem krzyżackim? Obok Kłębowskich właścicielami części wsi są w tym czasie też Karwowscy i wielu znanych z imienia, ale trudnych do osadzenia w poszczególnych rodach możni. Podatki i wysokie urzędy Rekognicjarz poborowy z 1563 r. wymienia ówczesnego właściciela tej miejscowości Stanisława Kłębowskiego v. Kłembowskiego herbu Pierzchała z Jasienicy, Międzylesia i Kłembowa. Na marginesie warto dodać, że kolumna (przypominająca szachową wieżę) w herbie gm. Klembów to nawiązanie właśnie do h. Pierzchała Kłembowskich. Jak podaje Adolf Pawiński, w tym czasie ten możny ród władał także miejscowościami Szczepanek, Międzyleś, Miąse, Łysobyki i Jaźwie. Kłembowscy władali większością tych dóbr aż do schyłku I Rzeczypospolitej i piastowali liczne godności i urzędy. Stanisław z Międzylesia Kłembowski był przed 1753 r. stolnikiem inflanckim, a jego syn Karol, miecznik warszawski, bodaj ostatnim męskim przedstawicielem rodu, którego tutejsza gałąź (męska) wymarła około roku 1802. Księstwo — ziemie i powiaty Wyjaśnienia wymagają też przywołane wyżej nazwy powiatów i ziem. Księstwo Mazowieckie (do 1526, później wcielone do Korony Królestwa Polskiego) dzieliło się na ziemie, a te z kolei na powiaty. Granica ziemi warszawskiej i nurskiej biegła wzdłuż rzeki Jasionki — Cienkiej, a dalej Rządzy. Stąd liczne wsie należące do parafii klembowskiej, ale leżące na południe i zachód od Cienkiej są wymieniane w źródłach historycznych jako leżące w ziemi warszawskiej. Sam Tłuszcz i wsie położone na północ i wschód od rzeki należały do powiatu kamienieckiego (ob. Kamieńczyk to wieś w gm. Wyszków) ziemi nurskiej (ob. Nur — siedziba gminy Nur w pow. ostrowskim). Parafialny Klembów zawsze wymieniany jest jako wieś w ziemi nurskiej, ponieważ historyczny Klembów to tylko część dzisiejszej wsi położona na północ od rzeki — z kościołem i cmentarzem. 1,463 odsłon, 1 odsłon dzisiaj Przejdź do zawartości Ziemia SłupskaUstka2021-03-28T14:08:19+02:00 ZIEMIA SŁUPSKASłupskGmina UstkaSPNDolina CharlottyElektrownie wodneSwołowoKlukiKępiceWięcej >>SŁUPSKRatusz miejskiSłupski ratusz to jeden z najbardziej okazałych budynków samorządowych na Pomorzu, który od ponad stu lat nieprzerwanie służy władzom miasta. Powstał w 1901 roku. Wybudowano go poniewż wcześniejszy ratusz znajdujący się na Starym Rynku stał się zbyt ciasny. Co ciekawe w miejscu gdzie obecnie stoi ratusz, na Placu Zwycięstwa, znajdowało się małe jezioro nazywane przez słupszczan Quebbe. Po decyzji o budowie w tym miejscu nowego ratusza przez siedem lat zasypywano jezioro piaskiem, aż całkowicie wyschło. Piasek pochodził z Góry Świętego Piotra znajdującej się w okolicy Słupska. Góra została całkowicie rozkopana. Co ciekawe ratusz budowano w okresie, kiedy w Słupsku mieszkało tylko 4500 osób. Okazały gmach wzniesiono w ciągu dwóch zaledwie lat, wg projektu i pod nadzorem berlińskich architektów: Karla Zaara i Rudolfa Vahla. Budowę rozpoczęto w kwietniu 1899 roku. Trwała nieco ponad 2 lata i dwukrotnie przekroczyła planowany budżet. Uroczyste oddanie nowego gmachu nastąpiło 4 lipca 1901 roku. Słupski Ratusz należy do nielicznych w Polsce, które zachowały swój wystrój i specyficzny klimat, jaki nadali mu jego twórcy. Na korytarzach zachowały się nawet lampy z kurkami gazowymi, ponieważ niegdyś gmach oświetlano gazem. W gabinecie Prezydenta Miasta do dzisiejszych czasów dotrwały oryginalne tapety sprzed ponad stu lat oraz biurko pierwszego burmistrza. Warta odwiedzenia jest również – górująca nad miastem ratuszowa wieża. Wieża od 2003 roku jest udostępniana zwiedzającym. Budynek Starostwa PowiatowegoJeden z ładniejszych budynków Słupska z około 1903 r. Gmach ten był siedzibą Powiatowej Rady Narodowej, a po utworzeniu województwa słupskiego siedzibą Urzędu Wojewódzkiego i Wojewódzkiej Rady Narodowej. Obecnie mieści się tu Starostwo Powiatowe a także Zarząd Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi“. Elewacje budynku wykonano z cegły licówki, a dekoracje okalające otwory okienne, balkony, szczyty wykonano z piaskowca. Dominującym akcentem budynku jest wieża zegarowa zwieńczona hełmem z latarnią. Co ciekawe budynek starostwa znajduje się w identycznej odległości 280 metrów, mierząc w linii prostej, od XIII-wiecznego kościoła Mariackiego, jak miejski ratusz. To nie może być chyba przypadek, tylko zamierzony efekt urbanistów niemieckich. Fakt ten nie pozostaje bez znaczenia. Jeden i drugi obiekt zdecydowanie wyróżnia się w całym układzie urbanistycznym miasta. Oba zostały wybudowane prawie w tym samym okresie. Starostwo od początku budowane było na potrzeby władz powiatu i taką rolę, z małymi przerwami, kiedy powiatów w Polsce nie było, pełni do dzisiaj. W latach 1975–1989, kiedy Słupsk nie miał nowoczesnego biurowca przy obecnej ul. Jana Pawła II, znajdowała się w nim również siedziba Urzędu Wojewódzkiego, Wojewódzkiej Rady Narodowej, a w latach 1990–1998 Urzędu Rejonowego. W 1999 roku na mapę Polski wróciły powiaty i budynek ten znowu służy władzom powiatu słupskiego. Może wydawać się to niewiarygodne, ale cały gmach o powierzchni 840 metrów kw., swoim kształtem zbliżony do litery ”U”, o bardzo wielu zdobieniach, z blisko 40-metrową wieżą został zbudowany w niespełna 18 miesięcy! W maju 1902 roku rozpoczęto prace budowlane, 21 XI 1902 roku odbyła się uroczystość zwieszenia na budynku tzw. wiechy, a już 6 listopada 1903 roku odbyło się uroczyste przekazanie gotowego gmachu władzom ówczesnego powiatu. Zamek Książąt PomorskichZamek Książąt Pomorskich to jeden z najstarszych zespołów zamkowych w naszym regionie. Obecnie znajduje się w nim siedziba Muzeum Pomorza Środkowego. Obiekt wybudowany został w 1507 przez księcia Bogusława X. Pierwotnie był to obiekt o charakterze gotyckim. Po przebudowie zamieniony został na styl renesansowy. W przeszłości zamek był rezydencją książąt pomorskich z dynastii Gryfitów. Później, za czasów panowania niemieckiego zamek służył. jako magazyn zboża i broni oraz więzienie. Użytkowanie to przyczyniło się do się do jego znacznej dewastacji. Zamek wyremontowano dopiero po II Wojnie Światowej. Odbudowano między innymi głowicę wieży zamkowej. Mimo wielu uszkodzeń obiekt zachował swoje pierwotne rozmiary i wykończenia. Zamek jest usytuowany w sąsiedztwie rzeki Słupi, w obrębie dawnego średniowiecznego grodu słupskiego. Tak zwany kompleks zamkowy stanowią: sam zamek, szachulcowy budyneczek dyrekcji Muzeum Pomorza Środkowego, Młyn Zamkowy, Brama Rybacka i od niedawna Biały Spichlerz. W sąsiedztwie znajduje się również Spichlerz Richtera, obiekt przeniesiony element po elemencie z miejsca swojej pierwotnej lokalizacji u zbiegu ulic Kopernika i Wolności. W sąsiedztwie znajduje się również zabytkowy kościół św. Jacka do którego według legend prowadzą z zamku podziemne korytarze. Młyn zamkowy należy do najstarszych czynnych obiektów przemysłowych w Polsce. Przed zamkiem usytuowany jest pomnik Bogusława X. Na terenie kompleksu zamkowego co roku, w sezonie letnim organizowany jest tradycyjny Jarmark Gryfitów. Kościół MariackiKościół Mariacki to największa budowla sakralna w Słupsku. Data jego budowy szacowana jest na XIV wiek. To właśnie wtedy włodarze Słupska, rozwijającego się na handlu morskim w pobliskiej Ustce podjęli decyzję o budowie nowego kościoła. Wiadomo jednak, że wcześniej, w miejscu obecnie stojącego kościoła, stała inna świątynia. Dokładny czas budowy wcześniejszej świątyni nie jest jednak znany. Od początku swego istnienia kościół ten obsługiwał gminę niemiecką. Około 1500 r. kościół Mariacki został poważnie rozbudowany. W 1525 r. w okresie zamieszek związanych z wprowadzeniem w mieście reformacji wzburzony tłum wtargnął do kościoła niszcząc jego wyposażenie, ołtarz, figury świętych i obrazy. Kościół przez wieki swojego istnienia był nieustannie przebudowywany i modernizowany. Został zniszczony w czasie II Wojny Światowej, ale w latach 1945–1948 gruntownie go odbudowano. Ostatnie prace modernizacyjne przeprowadzono w 2003 roku, kiedy na wieży kościoła pojawiła się replika hełmu z iglicą. Do cenniejszych zabytków świątyni należy późnorenesansowa ambona, wykonana w latach 1609 – 1630 przez snycerza słupskiego Pawła Waltersdorfa. Niebywałą ciekawostkę skrywa w sobie wieża kościelna, która ma prawie 50 metrów wysokości. Okazuje się bowiem, że wieża jest nie tylko jednym z większych obiektów w Słupsku, ale również jest odchylona od pionu o prawie 100 centymetrów. Badanie odchylenia wieży dokonano w 2009 roku. To jedyny tak krzywy obiekt na Pomorzu, który nadal stoi. Baszta CzarownicBaszta Czarownic została wybudowana około 1415 roku. Swoją nazwę odziedziczyła jednak dopiero po wydarzeniach z XVII wieku, kiedy stała się miejscem więzienia i palenia czarownic – kobiet osądzanych o kary. Baszta, to jeden z elementów murów obronnych, które otaczały Słupsk. Elementy murów zachowały się do dzisiaj. W miejscu, gdzie znajduje się baszta pierwotnie znajdował się najprawdopodobniej ganek strzelniczy. Później w obiekcie wybudowano cele więzienne. Jak wynika z kronik z XVII w. w Słupsku odbywały się liczne procesy kobiet oskarżanych o czary, kończące się najczęściej spaleniem obwinionej na stosie. Ostatnią z ofiar uznaną za „czarownicę” była mieszkanka Słupska Trina Papisten, spalona w 1701 r. W XIX w. Basztę użytkowano jako magazyn, a następnie adaptowano na cele mieszkalne. Uszkodzona w czasie działań wojennych w marcu 1945 r. została zabezpieczona, a następnie w latach 1971 –1975 odbudowana i zaadaptowana dla potrzeb wystawienniczych. Obecnie obiekt zarządzany jest przez Bałtycką Galerię Sztuki. Znakiem rozpoznawalnym baszty jest wiatrowskaz w kształcie czarownicy umieszczony na dachu. Baszta znajduje się przy ulicy Francesco Nullo. Miejskie Bramy Młyńska i NowaBrama Młyńska i Nowa w Słupsku to dwie z czterech bram, które zachowały się do czasów obecnych. Przez bramy prowadziły jedyne drogi, którymi można było wjechać lub wyjechać z grodu nad Słupią. Ich powstanie datowane jest na XIV wiek. W1834 r. rozebrano basztę Prochową a w 1867 – Bramę Holsztyńską. Brama Młyńska (stoi w okolicy Zamku Książąt Pomorskich) zamykała wjazd do miasta z kierunku Gdańska i Smołdzina. Zbudowana w stylu gotyckim. Brama była zwieńczona ozdobnymi szczytami ze sterczynami. W czasie działań wojennych w marcu 1945 r. brama uległa zniszczeniu – utraciła stropy, dach i szczyty. Generalny remont i adaptacja nastąpiła w 1980 r. Do południowej elewacji Bramy Młyńskiej przylega krótki odcinek miejskiego muru obronnego. Fragment ten jest najwyższym z zachowanych w Słupsku i ma 8 m wysokości. Mieści się tu pracownia konserwatorska Muzeum Pomorza Środkowego. Brama Nowa (znajduje się przy ulicy Anny Łajming) zamykała wjazd do miasta z kierunku Sławna, Darłowa i Szczecina. Powstała znacznie później niż brama Młyńska i Holsztyńska. Dlatego też została nazwana Bramą Nową. W latach 1724 – 1755 w Bramie Nowej urządzono więzienie karne oraz Dom Pracy Przymusowej. W 1836 r. poszerzono przejazd i odnowiono elewację zachodnią bramy. Od połowy XIX w. do I Wojny Światowej brama była użytkowana jako warsztaty wojskowe. W 1924 r. po przeprowadzeniu prac remontowych i adaptacyjnych zlokalizowano tu muzeum regionalne. Funkcje muzealne brama pełniła do 1965 r. W roku tym siedzibę muzeum przeniesiono do odrestaurowanego Zamku Książąt Pomorskich. Po przeprowadzeniu prac konserwatorskich i adaptacyjnych w bramie znalazła siedzibę Galeria Pracowni Sztuk Plastycznych „Nowa Brama”. Kaplica św. JerzegoWiadomo, że kaplica szpitalna Świętego Jerzego powstała w XV wieku. Pierwotnie znajdowała się przy szpitalu w okolicy dzisiejszej ulicy Tuwima w Słupsku. Na obecne miejsce, do parku przy ulicy Zamkowej kaplica została przeniesiona w 1912 roku. Szpital Świętego Jerzego przeznaczony był dla ubogich mieszczan, nie mogących uiścić wymaganej opłaty przez chorych, izolowanych tu podczas epidemii. Pierwsza wiadomość o zamierzonej budowie szpitala św. Jerzego pochodzi z 1311 roku, natomiast sama kaplica wzmiankowana jest w roku 1492. Po reformacji kaplica została zaniedbana, dopiero odnowienie w 1610 roku umożliwiło wznowienie nabożeństw. W 1681 roku świątyńka spłonęła. Być może, zniszczało wtedy sklepienie, zastąpione w 1689 roku drewnianym, kopulastym, wraz z nowym dachem. W takiej postaci dotrwała zasadniczo do dziś. W roku 1960 przeprowadzono prace zabezpieczające: naprawiono konstrukcję dachową i dachówkę zastąpiono gontem. Warto dodać, że brak jest danych źródłowych, informujących o czasie powstania kaplicy. Wskazana wyżej data nie jest jednoznaczna. W jakim stopniu rekonstrukcja na nowym miejscu rozebranej budowli respektowała pierwotną postać – trudno zdecydowanie orzec, ponieważ dawne opisy i inwentaryzacja są mało szczegółowe. Kościół św. JackaKościół Świętego Jacka w Słupsku był kościołem przyklasztornym należącym do Dominikanów. Pierwotnie zabudowania klasztorne leżały w pobliżu miasta, ale w następstwie rozwoju terytorialnego Słupska i powtórnej jego lokacji teren przydzielony dominikanom znalazł się w obrębie miasta. Kościół prawdopodobnie w znacznej części zbudowano przed pożarem w 1477 r. Pożar ten strawił niemal cały Słupsk, a być może i kościół przyklasztorny. Pierwotny kościół zgodnie z wymogami reguły zakonów żebrzących, a takimi byli dominikanie, nie miał wieży a jedynie sygnaturkę, w której umieszczono dzwon. Obecny kościół gotycki pochodzi z początku XV w. Był on wówczas aż do 1525 r. kościołem klasztornym. W tym właśnie roku w czasie rozruchów związanych z wprowadzeniem reformacji, tłum napadł na klasztor demolując go i grabiąc, a wnętrze kościoła spalono. Po tym incydencie dominikanie opuścili miasto. W zachowanej krypcie pod ołtarzem głównym pierwotnie umieszczone były sarkofagi z prochami księżnej Anny i jej syna Ernesta Bogusława. Sarkofagi te wydobyto w 1976 r. i poddano je konserwacji, a obecnie eksponowane są w Muzeum Pomorza Środkowego. W prezbiterium, we wnęce ściany południowo – wschodniej znajduje się barokowy nagrobek księcia Ernesta Bogusława de Croy z 1682 r. obramowanie wnęki tworzy dwóch atlasów wspierających belkowanie z czarnego marmuru – wewnątrz znajduje się klęcząca postać księcia wykonana z białego marmuru, a głębiej owalne medaliony z inskrypcjami. Nagrobek wieńczy kartusz herbowy księcia i inne elementy dekoracyjne i symboliczne. W kościele znajdują się również zabytkowe, barokowe organy, które fundował dla kościoła w XVII w. książę Ernest Bogusław de Croy. Mury obronne Mury obronne, a dokładniej ich elementy można zobaczyć między innymi w okolicy Zamku Książąt Pomorskich przy ulicy Francesco Nullo przy ulicy Jagiellońskiej oraz za Miejską Biblioteką Publiczną przy ulicy Grodzkiej. To najstarsze z elementów dawnego grodu nad Słupią, które udało się uratować przed zniszczeniem. Mury powstały w latach 1348–1385. Ich łączna długość pierwotnie wynosiła 2, 4 km. Wcześniej na ich miejscu znajdowały się wały ziemne oraz drewniane konstrukcje z wieżami wartowniczymi. Obwarowania oddzielały stary gród warowny od podmiejskich wiosek. Chroniły również przed napaścią. Mury były tak połączone, że razem z dawnym korytem Słupi stanowiły zamknięty obszar, który łatwiej można było bronić. Do miasta prowadziły tylko bramy wjazdowe (dwie z nich Młyńska i Nowa zachowały się do dzisiaj), pilnie strzeżone przez wartowników. Trwałe umocnienia w postaci murów zaczęto wznosić po 1325 roku. Ze względu na to, że w istniejących, drewnianych konstrukcjach obronnych bramy były miejscem najsłabszym i najbardziej narażonym na atak, w pierwszej kolejności wymurowano dolne partie bram, jakie istniały w Słupsku. Od strony północnej – Holsztyńską, od wschodniej – Młyńską, od strony zachodniej – Nową. W drugiej połowie XIX, kiedy to miasto zaczyna się intensywnie rozbudowywać rozebrano znaczne odcinki murów np. od strony północnej i zachodniej. Już w 1834 r. rozebrano basztę Prochową, w 1867 – Bramę Holsztyńską. Zniwelowano nowożytne bastiony i wały zakładając w ich miejsce zieleńce i promenady. GMINA USTKAO gminiePołożona jest na środkowym wybrzeżu Bałtyku, między ujściem rzeki Słupi i Łupawy do morza. Jest to obszar o niepowtarzalnych walorach krajobrazowych i zdrowotnych. Od strony wschodniej sąsiaduje ze Światowym Rezerwatem Biosfery – Słowińskim Parkiem Narodowym a od południowej z Parkiem Krajobrazowym “Dolina Słupi” – Pomnikiem Przyrody Ożywionej i Nieożywionej. Gminę Ustka tworzy szereg nadmorskich miejscowości, które otulają sobą Miasto Ustka – odrębną jednostkę administracyjną położoną w samym sercu gminy. Wschodnia strona gminy została ukształtowana jako wybrzeże klifowe porośnięte lasami bukowymi, sosnowymi i mieszanymi. Po zachodniej stronie znajdują się tereny podmokłe a także szerokie piaszczyste plaże, które są w posiadaniu Centralnego Poligonu Sił Powietrznych. Najważniejsze miejscowości gminy o charakterze wypoczynkowym to: Rowy, Poddąbie, Dębina, Orzechowo i Przewłoka. RowyRowy to najbardziej popularne kąpielisko w gminie Ustka. Znajduje się tu dobrze przygotowana baza noclegowo-gastronomiczna, trakt spacerowy oraz szerokie plaże. W Rowach swoje ujście do Bałtyku ma rzeka Łupawa, wzdłuż której spotkamy rybaków o każdej porze roku. Niewątpliwym atutem miejscowości jest sąsiedztwo Słowińskiego Parku Narodowego – właśnie tutaj znajduje się wejście do zachodniej strony Parku, skąd można się przedostać aż do Łeby. W okresie wakacyjnym Rowy tętnią życiem a to za sprawą wachlarza imprez, jakie oferują. Dwa duże wydarzenia odbywające się od wielu lat i cieszące się niesłabnącą popularnością to Ogólnopolski Zjazd Maskotek ®, na który ściągają gigantyczne pluszaki będące atrakcją szczególnie dla najmłodszych oraz Ogólnopolski Przegląd Paradnych Orkiestr Dętych. Podczas tej imprezy orkiestry z różnych części Polski wraz z tańczącymi mażoretkami paradują ulicami Rowów zapewniając widzom wrażenia zarówno wizualne jak i słuchowe. Przemarsz wieńczy koncert orkiestr w rowieńskiej muszli koncertowej. Będąc w Rowach warto przespacerować się nie tylko nadmorską promenadą, lecz również szlakiem tablic historycznych pt. „Rowy jakich nie znacie”, Cykl tablic opowiada o pierwszych wzmiankach na temat wioski, życiu ubogich rybaków a także o losach pierwszego pokolenia rybaków, które osiedliło się w Rowach po roku 1945 napływając z różnych stron powojennej Polski. Na ośmiu dwustronnych tablicach ustawionych na ulicach Rowów zgromadzono kilkadziesiąt fotografii sprzed II wojny światowej. Najstarszym obiektem w Rowach jest XIX -wieczny neoromański kościół zbudowany z kamiennych ciosów. Będąc w pobliżu kościoła warto odszukać nietypowego kamienia czarnej barwy, z którym związana jest legenda jakoby sam diabeł go tam porzucił. Rowy w niedalekiej przyszłości mają szansę uzyskać status uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej. Dzięki znajdującym się w okolicy złożom borowiny oraz odpowiedniej wilgotności i nasłonecznieniu będzie tu można leczyć choroby układu oddechowego i krążenia oraz alergie skórne. Podglądaj Rowy na kamerze online: PoddąbiePoddąbie to obok Rowów najważniejsza miejscowość turystyczna w Gminie Ustka. Na co dzień spokojna nadmorska miejscowość, w sezonie letnim przyciąga turystów urokliwą, czystą plażą i malowniczymi klifami. Znajduje się tu szereg ośrodków wczasowych, domków letniskowych, pól namiotowych i kempingów. Ponadto Poddąbie jest idealnym miejscem na postój i odpoczynek dla rowerzystów, ze względu na umiejscowioną tam stacyjkę rowerową. Stacyjka w Poddąbiu jest innowacyjnym miejscem postojowym dla rowerzystów korzystających z trasy EuroVelo 10. Znajdują się tam nie tylko stojaki na rowery oraz ławki i stoły jako miejsce do odpoczynku ale również takie udogodnienia jak szafki skrytkowe na bagaż czy samoobsługowa stacja naprawy rowerów. Dużą innowacją są zamontowane panele solarne służące ładowaniu rowerów elektrycznych czy telefonów komórkowych co pozwala na korzystanie z ekologicznych odnawialnych źródeł energii. Stacja w Poddąbiu jest pierwszą tego typu w województwie pomorskim a drugą w Polsce. Miejscowość zyskała miano „Rowerowej Letniej Stolicy Polski”, gdyż właśnie tu odbywa się finał Ogólnopolskiego Rajdu Rowerowego „Szlakiem Zwiniętych Torów”. DębinaW Dębienie znajdują się najwyższe i najpiękniejsze klify. Stanowią one raj dla paralotniarzy, których przy odrobienie szczęścia można podziwiać z szerokiej plaży. Dzięki klifowemu brzegowi i sprzyjającym wiatrom okazuje się być to idealne miejsce do startu paralotni. Miejscowość może poszczycić się ciekawą historią – przez ponad 30 lat na przełomie XIX i XX wieku działała tutaj największa na Pomorzu huta szkła. Do dzisiaj dość płytko pod ziemią można odnaleźć bryłki szklanej masy o zielono – butelkowym kolorze. Pozostałościami po dawnej hucie są umiejscowione w gruncie dwa olbrzymie koliste kamienie młyńskie. Dębina, posiadająca szerokie, klimatyczne plaże jest szczególnie lubiana przez turystów lubiących ciche, spokojne i mniej zatłoczone nadmorskie miejscowości. OrzechowoOrzechowo to niewielka osada letniskowa położona przy ujściu rzeki Orzechówki do morza, 3 km na wschód od Ustki. Niegdyś było osadą rybaków i żeglarzy. Orzechowo jest częstym celem spacerowiczów z Ustki. Dotrzeć można tam idąc plażą lub leśnym czerwonym szlakiem Nadmorskim. W Orzechowie znajduje się tajemnicza wieża, często mylona przez turystów z latarnią morską. Wieża znajduje się na terenie Ośrodka Szkoleniowo – Wypoczynkowego „Leśnik” i choć jest wieżą przeciwpożarową w sezonie letnim można bezpłatnie podziwiać z niej nadmorską panoramę. Orzechowo to dobra baza wypadowa dla osób lubiących aktywny wypoczynek w postaci pieszych wędrówek, gdyż znajduje się tam ciekawa ścieżka przyrodniczo – dydaktyczna „Orzechowska Wydma”. Ścieżka ma swój początek na terenie ośrodka „Leśnik”. Cała trasa liczy niecałe 3 km i prowadzi przez najbardziej charakterystyczne elementy morskiego krajobrazu takie jak wydmy. Wędrówka tą trasą jest idealną propozycją na wycieczkę dla całej rodziny a dzięki wielu ciekawostkom i planszom edukacyjnym spełnia także rolę dydaktyczną – zapoznaje dzieci z fauną i florą nadmorskiego krajobrazu. Dodatkową atrakcją będzie z pewnością wejście na niemal 50 metrową wieżę przeciwpożarową, spełniającą także rolę tarasu widokowego, z której roztacza się piękny widok na Bałtyk i pobliskie lasy. PrzewłokaPrzewłoka leży na granicy z miastem Ustka, przy szosie Ustka – Rowy oraz przy międzynarodowym szlaku R-10. Odległość do morza wynosi ok 1,5 km i prowadzi do niego ścieżka pieszo – rowerowa. W Przewłoce znajduje się ciekawa pod względem architektonicznym budowla – zbudowany na planie gwizdy sześcioramiennej Kościół pw. Gwiazdy Morza. Tuż przy granicy z kościołem rozpoczyna się 20 kilometrowy „Szlak Zwiniętych Torów”. Jego nazwa nie jest przypadkowa – szlak prowadzi śladem przedwojennych nasypów kolejowych. Właśnie tędy rokrocznie w lipcu wyrusza Ogólnopolski Rajd Rowerowy „Szlakiem Zwiniętych Torów”. W Przewłoce działa wiele pensjonatów i ośrodków wczasowych. SŁOWIŃSKI PARK NARODOWYPołożenieSłowiński Park Narodowy położony jest na wybrzeżu środkowym, pomiędzy Łebą a Rowami na Nizinie Gardneńsko-Łebskiej, w województwie pomorskim. Północną granicę parku stanowi na długości 32,5 km brzeg nad utworzeniem parku podjęto w 1946 r. na konferencji w Łebie, której uczestnikami byli naukowcy z Poznania i Gdańska. Utworzony został w 1967 roku na obszarze 18069 ha. Aktualna powierzchnia w zarządzie wynosi 18618 ha z czego 10213 ha – to wody oraz 4599 ha – to lasy. Ochronie ścisłej podlega 5619 ha, w tym 2529 ha lasów. Słowiński Park Narodowy uznany w roku 1977 przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery wraz z wędrującymi wydmami stanowi osobliwość na skalę europejską. Teren parku w przeszłości stanowił zatokę morską. Ukształtowanie parku wynika z działalności lądolodu skandynawskiego i późniejszej działalności Morza Bałtyckiego. Lądolód pozostawił pasmo wzgórz morenowych, które od południa i zachodu otaczają teren parku. Najwyższe wzniesienie morenowe Rowokół (115 m stanowi punkt widokowy na cały park. Mierzeja Gardneńsko-Łebska zbudowana jest w całości z piasku wyrzucanego na plażę przez fale morskie. Wyrzucany na plażę piasek, osuszany przez słońce i wiatr, wywiewany jest dalej w głąb lądu. W wyniku tego procesu powstały wydmy ruchome. Największy obszar wydmowy znajduje się na Mierzei Łebskiej, a jego powierzchnia wynosi ok. 500 ha. Wydmy osiągają wysokość ponad 30 m i przenoszone wiatrem wędrują z szybkością 3-10 m w ciągu roku. Wędrujące wydmy wraz z 4 płytkimi przymorskimi jeziorami stanowią osobliwość na skalę europejską. Największymi z nich są jeziora: Łebsko (7140 ha, maksymalna głębokość 6,3 m), Gardno (pow. 2468 ha, maksymalna głębokość 2,6 m) i Dołgie Wielkie (146 ha, maksymalna głębokość 2,9 m). Przez teren parku przepływa 7 rzek, z których największe to Łeba i Łupawa. RoślinnośćNajbardziej charakterystyczny dla parku jest strefowy układ roślinności stanowiący naturalny ciąg sukcesyjny. Przebiega on równolegle od brzegu morskiego w głąb lądu, oraz obejmuje zespoły od pionierskich i inicjalnych zbiorowisk piaskowych po nadmorskie bory bażynowe. Flora roślin naczyniowych liczy ok. 850 gatunków, z których 50 podlega ochronie gatunkowej. Do ciekawszych zbiorowisk roślinnych należą rozległe torfowiska typu wysokiego i przejściowego oraz torfowiska niskie i łąkowe. Ogólem na terenie parku potwierdzono występowanie 46 zespołów roślinnych. ZwierzętaDominującą wśród kręgowców grupę zwierząt w parku stanowią ptaki, których na jego terenie stwierdzono 257 gatunków, w tym 150 gatunków lęgowych. Bogactwo awifauny spowodowane jest różnorodnością środowisk przyrodniczych oraz położeniem parku na trasie wiosennych i jesiennych przelotów. Niedostępność terenu sprawia, że w ciągu prawie całego roku ptactwo znajduje tu miejsce do gniazdowania czy wypoczynku w czasie przelotów. Do najcenniejszych gatunków ptaków należy zaliczyć takie gatunki jak: bielik, orlik krzykliwy, orzeł przedni, puchacz, kruk, łabędzie i liczne gatunki kaczek. Wśród ssaków liczne są jelenie, sarny, dziki, jenoty i zające. Pochodzenie nazwyPark nazwę swą zawdzięcza grupie ludności Kaszubskiej – Słowińcom, którzy niegdyś zamieszkiwali podmokłe, niedostępne, nieatrakcyjne gospodarczo tereny. W miejscowości Kluki znajduje się skansen, w którym prezentowana jest bogato kultura tej grupy etnicznej. Na terenie parku oznakowanych jest 140 km pieszych szlaków turystycznych, które przebiegają przez najbardziej charakterystyczne przyrodniczo i krajobrazowo tereny. Nad jeziorami usytuowane są wieże i pomosty widokowe, natomiast wzdłuż szlaków turystycznych wiaty, zadaszenia, ławki itp. Dla zmotoryzowanych turystów udostępnione są zagospodarowane parkingi. Na terenie parku dozwolona jest tylko turystyka krajoznawcza. Jeziora parku wyłączone są z ruchu turystycznego za wyjątkiem trasy żeglugowej Łeba – Kluki na jeziorze Łebsko, gdzie prowadzony jest przewóz turystów łodzią o napędzie elektrycznym (aktualna informacja w Centrum Informacji Turystycznej w Ustce- 59 814 71 70, przewozy prowadzone są sezonowo, w ostatnich dwóch latach przewozy nie były prowadzone). DOLINA CHARLOTTYDolina CharlottyDolina Charlotty to wielki obszar rekreacyjno-wypoczynkowy znajdujący się obok wsi Gałęzinowo nad jeziorem Zamełowskim. Będąc w okolicach Ustki i Słupska nie można ominąć tego malowniczego miejsca. Na wszystkich turystów czeka tu wiele atrakcji. Miłośników przyrody z pewnością zainteresuje Zoo Charlotta czy też możliwość skorzystania z jazdy konnej. Dodatkowo można wybrać się na łowienie ryb, rowerki wodne i spacery. Jakby tego było mało w sezonie wakacyjnym Charlotta organizuje najlepsze kabarety! Wystąpili już Ani Mru Mru, Smile, Kabaret Młodych Panów, Łowcy .B, Kabaret Moralnego Niepokoju i wiele, wiele innych. Oprócz wakacyjnej dawki humoru, latem odbywa się tu Festiwal Legend Rocka. Dolina Charlotty ma dla swoich gości również stronę relaksacyjną. Wellness & SPA stoją otworem dla wszystkich pragnących odprężyć swoje ciało i umysł. Można również skorzystać z basenu oraz kręgielni. Po obejrzeniu wszystkich atrakcji i skorzystaniu z usług relaksacyjnych zapraszamy jeszcze do Gościńca Charlotty na wyśmienity posiłek. Jednym słowem Dolina Charlotty to miejsce w którym spokojnie można spędził cały dzień z rodziną i przyjaciółmi jak i na samotnym spacerowaniu po tym malowniczym atrakcje są dostępne w sezonie letnim od do Poza sezonem turystycznym w weekendy można odwiedzać Zoo Charlotta. Ponadto Dolina Charlotty jesienią i zimą oferuje: jakuzzy, sauny, baseny i kręgle. Strona www: Zoo CharlottaDolina Charlotty kryje wiele wspaniałych miejsc, z których wyniesiecie Państwo moc niezapomnianych wrażeń. Ogród zoologiczny w Dolinie Charlotty zamieszkuje wiele gatunków świata fauny – zarówno tych dobrze znanych z polskich lasów, jak i sprowadzonych z zamorskich krajów. Czworonożnym mieszkańcom stworzono warunki zbliżone do naturalnych. Napotkać tu można przedstawicieli licznych gatunków królestwa zwierząt oraz bohaterów uwielbianych bajek (Kraina Bajek jest integralną częścią Zoo Charlotta), których rzeźbione postaci i ich fantastyczne domki umiejscowione zostały w niezwykłej scenerii. To małe królestwo zabawy i nauki otoczone jest dziką przyrodą i pięknym krajobrazem. Na terenie ZOO Charlotta, przy nadbrzeżu Kapitan zaprasza na wodne ZOO Safari, czyli fantastyczny rejs łodzią, która zabiera uczestników w podróż dookoła świata. Podczas rejsu odwiedza się tematyczne wysepki: Afryka, Ameryka Płd. i Australia, a rejs ukoronowany jest zacumowaniem na wyspie lemurów, którą zamieszkują małpiatki z Madagaskaru: Król Julian i jego wesoła banda. W Dolinie Charlotty do dyspozycji gości oddano dwie łodzie motorowe MS Ustka i MS Darłowo, które na swój pokład zabierają każda po 26 pasażerów. W Zoo Charlotta znajduje się 9 wysp położonych w rozlewisku Słupi, a zamieszkują je kangury, zebry, makaki japońskie, lemury, kapucynki czubate, strusie, emu, czarne łabędzie, bociany białe i żurawie białe, a po wodzie pływa kilkanaście gatunków gęsi i kaczek. Dnia 1 lipca 2013 roku otwarto tu największe w Polsce fokarium, w którym mieszka obecnie 5 samców bałtyckiej foki szarej (Halichoerus grypus). Zwierzęta do dyspozycji mają 3 baseny o łącznej powierzchni 1500m² i objętości prawie 3 milionów litrów wody. W Fokarium Charlotta dzięki specjalnym szybom istnieje możliwość obserwacji fok także pod wodą! Te wyjątkowe zwierzęta, które na lądzie poruszają się nieco niezgrabnie pod wodą są pełne gracji. Z fokami przeprowadzany jest tzw. trening medyczny, podczas którego instruktorzy sprawdzają stan zdrowia swoich podopiecznych. Podczas pokazów, foki prezentują swoje wdzięki, wyskakują na brzeg, uśmiechają się, podają łapki i chętnie się witają. SKANSEN W KLUKACHAby zachować zanikającą kulturę słowińską w 1963 roku otwarto w Klukach muzeum. Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach jest oddziałem Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku i znajduje się we wsi Kluki tuż nad jeziorem Łebsko około 40 km na północ od Słupska. Muzeum, będące Oddziałem Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, położone jest na terenie objętego ścisłą ochroną Słowińskiego Parku Narodowego, w samym sercu wciąż funkcjonującej wsi. Zajmuje ono obszar około 10 ha, na którym rozmieszczono 5 zagród (w tym 3 zachowane w miejscu pierwotnej lokalizacji), 2 chałupy wolnostojące, karczmę, magazyn oraz szałas rybacki, a także 2 piece chlebowe. Do Muzeum należy ponadto teren zabytkowego cmentarza, założonego w końcu XVIII wieku, na którym chowano dawnych mieszkańców Kluk, oraz murowany budynek dawnej szkoły, gdzie znajduje się Galeria Pomorskiego Malarstwa Plenerowego. Chałupy szachulcowe pochodzące z różnych czasów oraz ich wyposażenie ukazują zmiany, jakie dokonywały się na słowińskiej wsi na przestrzeni wieków. Specyficznego klimatu tętniącej życiem wsi dodają liczne imprezy plenerowe. Odbywające się w ich trakcie pokazy przybliżają zwiedzającym kulturę i tryb życia Słowińców. Sezon otwiera „Czarne Wesele” (1-3 maja) – impreza nawiązująca do tradycji wspólnego kopania torfu, który po wyschnięciu wykorzystywano przede wszystkim jako opał. 1 czerwca skansen najcieplej wita dzieci, bo to właśnie dla nich z okazji Dnia Dziecka odbywa się festyn z rozmaitymi pokazami, zabawami oraz konkursami. Lipiec i sierpień to okres, kiedy odbywają się imprezy „W niedzielę u Klicków” oraz „W słowińskiej zagrodzie”. Pożegnanie lata w skansenie ma miejsce zawsze w trzecią niedzielę września i jest okazją do skosztowania lokalnych kulinarnych specjałów: chleba pieczonego według starego słowińskiego przepisu, wędzonego węgorza, zupy Klitundplome (zupa śliwkowa na wędzonej gęsinie z kluseczkami), zupy rybnej, smażonych borówek z gruszkami, drożdżowych wafli i wielu innych. Dodatkową atrakcją, zwłaszcza dla najmłodszych turystów, są zwierzęta hodowane przy jednej z zagród skansenu: konie, owce, baran i koza. MUZEUM KULTURY LUDOWEJ W SWOŁOWIEMuzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołowie jest obecnie jedną z najnowocześniejszych placówek typu skansenowskiego w Polsce. Muzeum oferuje możliwość zwiedzania 15 pieczołowicie zrewitalizowanych zabytkowych obiektów budownictwa wiejskiego wzniesionych w konstrukcji szkieletowej, znajdujących się w samym środku „żyjącej” wsi. Szachownica budynków na stałe wpisała się w krajobraz wsi, dlatego Swołowo nazywane jest stolicą “Krainy w Kratę”. Wieś leży 14 km na zachód od Słupska. Dzięki położeniu na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych, Swołowo zachowało układ przestrzenny sięgający czasów średniowiecza. Jest to owalnica czyli spłaszczone koło, jedna z niewielu już na Pomorzu. Na środku wsi znajduje się typowy dla tego rodzaju wsi wrzecionowaty plac, którego centralną część stanowi kościół i staw. Plac otaczają dwie łączące się ze sobą drogi, przy których posadowione są zagrody, a poza nimi rozciąga się łanowy układ pól. Unikalne walory architektoniczne i przestrzenne wsi sprawiły, że Swołowo otrzymało tytuł Europejskiej Wsi Dziedzictwa Kulturowego. Etnografowie i muzealnicy od kilkunastu lat przywracają blask tej niezwykłej wsi. Do tej pory udało się uratować 15 zabytkowych obiektów. Wszystkie weszły w skład Muzeum Kultury Ludowej Pomorza. Odbudowane i wyremontowane XIX-wieczne zabytki pełnią funkcję wystawienniczą i kulturalną. W dwóch stodołach oraz oborze urządzono multimedialne wystawy etnograficzne obrazujące historię i kulturę wiejską Pomorza, ciesielkę pomorską, stolarstwo, podania i legendy oraz tkactwo. Wystawy oddziałują na wyobraźnię pobudzaną przez wiele zmysłów – za pomocą bodźców wzrokowych, słuchowych, zapachowych i dotykowych zwiedzający poznają przestrzeń i nastrój towarzyszący poszczególnym wystawom. W muzeum realizowany jest bogaty program edukacyjny dla dzieci i młodzieży, lekcje i warsztaty związane tematycznie z obrzędowością i życiem codziennym na dawnej pomorskiej wsi. Zwiedzający mogą uczestniczyć w młóceniu zboża, siekaniu słomy, obrządku zwierząt gospodarczych (w muzeum hodowane są konie, owce, gęsi, kury i kaczki), gotowaniu na starej kuchni kaflowej, a także warzeniu piwa według dawnej swołowskiej receptury. Organizowane są pokazy wypieku chleba i pracy kowala. W skansenie odbywają się cykliczne imprezy, na które przyjeżdżają turyści z całej Polski. Do najpopularniejszych należą: “Szparagowe Święto” (czerwiec), “Dziecięca Zagroda” czyli spotkania edukacyjno-artystyczne dla dzieci (w każdą niedzielę lipca), “Plener Kowalski” organizowany wspólnie ze Stowarzyszeniem Forum Kowalskie (sierpień), Pomorskie Święto Ziół (15 sierpnia), “Babie Lato”, podczas którego rozgrywany jest konkurs na najlepszą domową nalewkę (koniec sierpnia/początek września) oraz kulinarna uczta – impreza zatytułowana “Na św. Marcina najlepsza pomorska gęsina” (11 listopada), przyciągająca smakoszy gęsiego mięsa z całego kraju. Muzeum czynne jest cały rok. Unikalne walory architektoniczne i przestrzenne wsi sprawiły, że Swołowo otrzymało tytuł Europejskiej Wsi Dziedzictwa Kulturowego. KĘPICE I OKOLICEKępice i okolice to jeden z najbardziej zalesionych regionów w kraju, słynący z bogactwa rzadkich ptaków, zwierzyny i runa leśnego! Na wczasowiczów czeka tu baza noclegowa: kwatery agroturystyczne i pensjonaty, warte zobaczenia są także zabytki dziedzictwa przyrodniczego. W rzekach tych żyją ryby łososiowate – pstrąg potokowy, troć wędrowna. Rozległe kompleksy leśne stanowią miejsce gniazdowania rzadkich gatunków ptaków, takich jak: bielik, orlik krzykliwy i grubodzioby, kania ruda, trzmielojad, puchacz i bocian czarny. Nad jeziorami można zaobserwować rybołowa, łabędzie krzykliwe i wiele gatunków ptactwa wodno-błotnego. W jeziorach występują traszki, raki a na bagnach znajduje się stanowisko – bardzo już rzadkiego – żółwia błotnego. Liczne chmary jeleni, watahy dzików i medalowe rogacze są magnesem przyciągającym myśliwych z kraju i z zagranicy. W lasach gminy Kępice występują daniele, lisy, borsuki, jenoty, kuny, tchórze i zające. W rzece Wieprzy Złowić też można okonie, kiełbie, płocie, ukleje, miętusa, minoga strumieniowego i rzecznego oraz lipienia. Pałac w WarciniePałac w Warcinie, położony niedaleko Kępic, jest jednym z najcenniejszych i najlepiej zachowanych zabytków regionu z XVII wieku. W przeszłości był on ulubioną rezydencją niemieckiego kanclerza Otto von Bismarcka. Do dziś w pałacu zachowały się pamiątki po nim i jego rodzinie, w tym słynna sala kominkowa. Zbudowany został na planie czterech prostokątów z wieżą, położony jest w otoczeniu przepięknego XVIII-wiecznego parku, w którym zachowało się wiele okazów starodrzewia. Warto odwiedzić oryginalnie zachowaną salę kominkową (niegdyś gabinet Bismarcka), salę myśliwską i białą. W pobliskiej wozowni znajduje się Centrum Edukacji Regionalnej. Papiernia HammermühleW gminie Kępice zachowały się również zabytki architektury przemysłowej, elektrownie wodne, linie kolejowe czy zakłady przemysłowe. Na skarpie nad rzeką Wieprzą górują budynki dawnej papierni Hammermühle. Założył ją Bismarck, który postanowił wykorzystać lasy do produkcji papieru. Fabryka przynosiła mu znaczne dochody i szybko stała się jedną z najlepszych w Prusach. Dała też początek rozwoju niewielkiej osady i przyczyniła się do tego, że dawne Hammermühle (nazwane tak od papierni), po wojnie Businko, a od 1947 r. Kępice – stały się miastem. W czasach II wojny światowej drukowano tu fałszywe dolary i funty dla niemieckich szpiegów. Obecnie funkcjonuje tu zakład garbarski – firma KEGAR, która produkuje wysokiej klasy skóry do produkcji markowych torebek. Jezioro ObłężeNajwiększe i najpopularniejsze jeziora w południowej części Ziemi Słupskiej to: jezioro Obłęskie i Korzybie, w sezonie strzeżone są przez ratowników, działają przy nich pola namiotowe, wypożyczalnie sprzętu pływającego oraz punkty gastronomiczne. Miłośnicy nart wodnych i wakeboardingu znajdą nad jeziorem Obłęże doskonałą infrastrukturę do uprawiania tych sportów wodnych, wypożyczalnię sprzętu wodnego, budynek bosmanatu z kuchnią polową, miejsce do rekreacji i wypoczynku, pole namiotowe oraz miejsca noclegowe. ELEKTROWNIE WODNEUkształtowanie terenu ziemi słupskiej i sieć rzeczna w dorzeczu Wieprzy, Słupi i Łupawy to potencjalne zasoby energii, które na przełomie XIX-XX wieku zostały wykorzystane do pozyskania energii elektrycznej. Stąd też w miejscach dawnych młynów wodnych budowano elektrownie wodne, które stały się produktem turystycznym o nazwie „Szlak Najstarszych Elektrowni Wodnych w Europie”. Na szlaku w dorzeczu Słupi znajduje się pięć elektrowni: Skarszów Dolny, Krzynia, Strzegomino, Gałąźnia Mała i Struga. Wszystkie udostępnione są do zwiedzania. Za najciekawszą, z turystycznego punktu widzenia, uchodzi EW w Gałąźni Małej, gdzie oprócz działających urządzeń energetycznych, obejrzeć można wystawę ukazującą historię elektrowni wodnych. Na szlaku w dorzeczu Wieprzy znajdują się cztery elektrownie: w Kępicach, Kępce, Ciecholubiu i Biesowicach. Tylko elektrownia w Biesowicach (1985 r.) jest udostępniona do zwiedzania. W dorzeczu Łupawy znajduje się sześć kolejnych elektrowni, z których zwiedzić można trzy, w Smołdzinie (1913), Żelkowie (1986) i w Poganicach (przy drodze krajowej nr 6). PARK KRAJOBRAZOWY DOLINA SŁUPIPark (powierzchnia 37 040 ha, z otuliną 83 170 ha) jest jedynym w województwie pomorskim parkiem typu dolinnego, obejmuje obszar, przez który biegnie rzeka Słupia. Urozmaicona rzeźba terenu, piękne krajobrazy i bogata szata roślinna stwarzają doskonałe możliwości do wypoczynku. Do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, konnej i kajakowej zachęcają szlaki turystyczne oraz ścieżki przyrodnicze. Stare elektrownie, kanały i zbiorniki wodne położone w otoczeniu pięknej natury sprawiają, że jest to jeden z najpiękniejszych zakątków powiatu słupskiego. Park położony jest w dolinie rzeki Słupi i obszarach przyległych oraz w górnym biegu rzeki Łupawy. Różnica wysokości dochodzi do 200 m. Liczba jezior – 60, w tym Jasień o pow. 590 ha i gł. 32 m, Skotawsko Wielkie 80 ha i gł. 8,7 m, Głębokie 107 ha, gł. 31,2 m oraz zbiorniki zaporowe na Słupi: Krzynia 126 ha, Konradowo 109 ha i Zalew rzeki Bytowej. Lesistość (ponad 72%) oraz wody i tereny bagienne sprzyjają rozwojowi fauny i flory. Stąd 16 rezerwatów przyrody. W Parku wyznaczono kilka ścieżek przyrodniczych, najbardziej znane to „Szlakiem troci i łososia”, ścieżka przyrodnicza Krzynia, Gałąźnia Mała. Rzeki w Parku „Dolina Słupi” są czyste, chłodne i natlenione, co stwarza dobre siedlisko dla pstrągów potokowych, kleni, lipieni. Łososie atlantyckie i trocie wędrowne od lipca do jesieni odbywają wędrówkę na tarło w górę Słupi i jej dopływów. Wówczas zakazany jest połów tych gatunków ryb. Bogactwo awifauny w Parku to 153 gatunki, a w tym aż 139 posiada status ptaków objętych ścisłą ochroną. Spośród zwierząt zamieszkujących lasy spotkać można stada saren, rodzinki dzików, lisy i jelenie szlachetne. Tak jak w Słowińskim Parku Narodowym i tu coraz liczniej pojawiają się bobry. Page load link Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich prywatności

dawna opłata od ziemi